Oyun dünyasının dev ismi Rockstar North stüdyosunda sular durulmuyor. Merakla beklenen Grand Theft Auto VI (GTA 6) projesinde görev alan ve geçtiğimiz günlerde işten çıkarılan onlarca eski çalışan, şirketin Edinburgh ofisi önünde protesto eylemleri düzenleyerek görevlerine iade edilmeyi talep ediyor. GTA 6 işten çıkarılan çalışanlar, aynı zamanda haksız yere işten çıkarıldıklarını savunarak tazminat talebinde bulunuyorlar.
Geliştiriciler, yaşadıkları süreci ve taleplerini “People Make Games” adlı YouTube kanalına verdikleri özel röportajda tüm dünyaya duyurdu. Bu durum, oyun endüstrisinin en büyük projelerinden birinin perde arkasında ciddi bir çalışan hakları krizi yaşandığını gözler önüne seriyor.
Protestonun Merkezi: Rockstar North Edinburgh Ofisi
Rockstar Games’in ana geliştirme stüdyolarından biri olan ve Edinburgh’da bulunan Rockstar North, protestoların odak noktası haline geldi. Edinilen bilgilere göre, İngiltere ve Kanada ofislerinden toplamda 30 ila 40 arasında çalışanın işine son verildi. İşten çıkarılanların büyük bir kısmının GTA 6 geliştirme ekibinde yer alan tecrübeli isimler olması, projenin geleceği hakkında da endişelere yol açıyor.
Şirket yetkilileri, işten çıkarmaların gerekçesi olarak “gizli verilerin sızdırılması” ve “ağır suistimal” iddialarını öne sürdü. Ancak, GTA 6 işten çıkarılan çalışanlar bu suçlamaların tamamen asılsız olduğunu ve kendilerine herhangi bir somut kanıt sunulmadığını belirtiyor. Bu durum, iki taraf arasında derin bir anlaşmazlık olduğunu açıkça gösteriyor.
İşten çıkarılan geliştiriciler, savunma hakları tanınmadan, sadece beş dakikalık kısa toplantılarla iş akitlerinin feshedildiğini iddia ediyor. Hatta bazı çalışanların hastalık veya babalık iznindeyken telefonla aranarak işten çıkarıldığı belirtiliyor. Bu durum, sürecin ne kadar ani ve usulsüz yürütüldüğüne dair ciddi soru işaretleri yaratıyor.
“Ağır Suistimal” İddiasının Kariyerlere Etkisi
Eski çalışanlar için en büyük endişe kaynaklarından biri, işten çıkarılma gerekçesi olarak “ağır suistimal” (gross misconduct) ifadesinin kullanılmasıdır. Bu ifade, bir çalışanın özgeçmişinde ciddi bir leke olarak kabul edilir ve sektörde yeni bir iş bulma imkanlarını neredeyse tamamen ortadan kaldırabilir. Geliştiriciler, bu yaftalama yüzünden mesleki itibarlarının zedelendiğini ve kariyerlerinin tehlikeye atıldığını vurguluyor.
Bir çalışan, “Özgeçmişimde hayatımın geri kalanında ağır suistimal yazacaksa, bu gelecekteki kariyer beklentilerim için büyük bir engel teşkil eder,” diyerek durumun ciddiyetini özetliyor. Bu nedenle, GTA 6 işten çıkarılan çalışanlar sadece işlerine geri dönmeyi değil, aynı zamanda itibarlarının iadesini de talep ediyor.
Sendikal Mücadele Başlıyor: IWGB Devreye Girdi
Yaşanan bu krizde, Büyük Britanya Bağımsız İşçiler Sendikası (IWGB), işten çıkarılan çalışanların yanında yer alarak önemli bir rol üstlendi. IWGB, Rockstar Games’in bu hamlesini “oyun endüstrisi tarihindeki en bariz ve acımasız sendika kırma eylemlerinden biri” olarak nitelendirdi. Sendika, işten çıkarmaların asıl nedeninin, çalışanların sendikal faaliyetleri ve daha iyi çalışma koşulları için örgütlenmeye başlaması olduğunu iddia ediyor.
IWGB, Rockstar Games yönetimine resmi bir çağrıda bulunarak, işten çıkarılan tüm çalışanların derhal görevlerine iade edilmesini ve uğradıkları maddi kayıpların tazmin edilmesini talep etti. Sendika, uzlaşma girişimlerinin sonuçsuz kalması üzerine Rockstar aleyhine haksız işten çıkarma ve sendikal faaliyetleri engelleme gerekçeleriyle yasal süreç başlattığını duyurdu. Bu dava, oyun sektöründeki çalışan hakları mücadelesi için bir emsal teşkil edebilir.
Rockstar’ın Savunması ve Sektördeki Yankılar
Rockstar Games ve ana şirketi Take-Two Interactive ise iddiaları reddediyor. Şirket, işten çıkarmaların sendikal faaliyetlerle hiçbir ilgisi olmadığını, tamamen şirket politikalarının ihlali ve gizli bilgilerin bir Discord kanalında paylaşılması sonucu gerçekleştiğini savunuyor. Take-Two CEO’su Strauss Zelnick, şirket kültürleriyle gurur duyduklarını ve çalışanlarına değer verdiklerini belirterek Rockstar’ı tamamen desteklediklerini ifade etti.
Ancak bu açıklamalar, sendika ve işten çıkarılanlar tarafından tepkiyle karşılandı. IWGB, söz konusu Discord kanalının herkese açık bir forum olmadığını, yalnızca Rockstar çalışanları ve sendika temsilcilerinden oluşan özel bir grup olduğunu belirtti. Bu grupta proje sızıntısı yapılmadığını, sadece çalışma koşulları ve sendikal haklar gibi konuların konuşulduğunu vurguladılar.
GTA 6 Geliştirme Sürecinde Neler Oluyor?
Tüm bu krizin merkezinde, on yıldan uzun süredir beklenen GTA 6 bulunuyor. 2022’de yaşanan büyük sızıntı olayı, Rockstar’ın güvenlik önlemlerini artırmasına neden olmuştu. Şirket, bu yılın başlarında verimlilik ve güvenlik gerekçeleriyle çalışanlarından haftada beş gün ofise dönmelerini talep etmiş, bu karar da bazı çalışanlar tarafından eleştirilmişti.
İşten çıkarmaların ardından stüdyo içindeki moralin tarihin en düşük seviyesinde olduğu iddia ediliyor. Anonim kaynaklara göre, kalan çalışanlar arasında bir korku ve güvensizlik ortamı hakim. Bu durumun, GTA 6’nın geliştirme sürecini ve nihai kalitesini nasıl etkileyeceği ise oyun dünyasının en büyük merak konularından biri haline gelmiş durumda.
Geçmişten Gelen “Crunch Kültürü” Tartışmaları
Rockstar Games, geçmişte de “crunch kültürü” olarak bilinen, çalışanların son teslim tarihlerine yetişmek için haftada 100 saati bulan aşırı uzun saatler boyunca çalıştırıldığı iddialarıyla gündeme gelmişti. Özellikle Red Dead Redemption 2’nin geliştirme sürecinde yaşananlar, şirketin çalışma koşulları konusunda ciddi eleştiriler almasına neden olmuştu. Şirket bu konuda iyileştirmeler yaptığını belirtse de, son olaylar Rockstar’ın çalışan hakları konusundaki imajını bir kez daha zedeliyor.
Mevcut kriz, sadece GTA 6 işten çıkarılan çalışanlar için değil, tüm oyun endüstrisindeki çalışma standartları ve sendikal haklar için de kritik bir dönemeç niteliği taşıyor. Sendikanın başlattığı yasal sürecin sonucu ve Rockstar Games’in atacağı adımlar, sektörün geleceğini şekillendirebilecek potansiyele sahip. Gözler şimdi hem Edinburgh’daki protestolarda hem de mahkeme salonlarında olacak.
